Activiteiten
Monique Tjon-A-Tsien – Trainen van weerstand en weerbaarheid
Zoeken naar vaccins en behandelingen is wat de klok slaat; relatief weinig gaat het over weerbaarheid en weerstand. Daar ziet Monique Tjon-A-Tsien, kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten, werkzaam in Wateringen graag verandering in. Haar integrale leefstijladviezen behelzen onder meer koudetraining. Niet alleen creëer je hiermee meer bruin vet, maar er ontstaan ook meer witte bloedlichamen en NK-cellen. Methoden om ons beter te bewapenen in deze coronatijd!
Zoveel huisartsen, zoveel ervaringen om te delen.
IJSdokter Monique in Podcasts:
Gezond Kompas met dokter Iris Otto:
Ijspiratie Podcast:
Huisarts Monique zwemt dagelijks in Radio NPO 5 Open Huis 12-2-2022
Winterzwemmen Russische methode in Nieuwsuur NPO 2, 7-2-2021
Nieuwsuur kort filmpje NOS 8-2-2021
Burn-out, angstklachten of overgewicht? Neem een koude douche! "ik wil niets anders meer". Lisa Vos 6-8-2020 in het AD
Monique Tjon-A-Tsien als huisarts deskundige in de 5-uur show
Interview in ESTHE
vakblad voor iedereen die professioneel met de huid werkt.
Interview AD Haagsche Courant
Met dertig man tegelijk komen ze aangestormd op het strand op Scheveningen. Gillend van genot. In zwembroek of bikini met badschoenen aan. En vooruit, tegen de striemende kou een badmuts en handschoenen. Alleen de wollen Unox muts ontbreekt.
,,Heerlijk”, wordt er rennend in de ijzige kou geroepen, terwijl een stuk of tien mannen, als ware het vikingen, met hun blote lijf neerploffen op het koude zand. Ze doen fanatiek push ups. ,,Hop, hop, hop..” De golven met witte schuimkoppen rollen aan hun voeten.
,,Dit geeft je het gevoel dat je leeft‘’, klinkt het. ,,Het is een reset. Dit is goed voor je lichaam en geest.” ,,Jongens, ik ga erin! Ik kán niet wachten!”
IJzig
Het is een graadje of drie op het strand. En het ijzige zeewater is niet warmer dan acht graden. AD-fotograaf Frank Jansen baalt verkleumd dat hij geen sjaal heeft. En videoman Perry Hokke leent een wollen handschoen want de kou gaat door merg en been. ,,Als ik dit had geweten had ik een dikkere jas aangedaan. Wát is het koud.”
,,De weersomstandigheden zijn perfect‘’, zegt huisarts Monique Tjon-A-Tsien (51) uit Wateringen die koudwater- training geeft vanwege de helende werking en zelf de hele winter élke ochtend het koude zeewater trotseert. Met niet meer dan een bikini aan, heeft ze het op het strand geweldig naar haar zin. ,,We gaan erin‘’, roept ze, waarna een waar waterballet begint.
Russisch
Er wordt in zee gesprongen, gespetterd, gegild. Er wordt een paar slagen gezwommen en er wordt gezwaaid vanuit het water. Het ijskoude bad, naar Russisch, Noors, Fins en Pools gebruik, duurt niet langer dan twee minuten. ,,Dan moet je er écht uit. Want anders dreigt het gevaar van onderkoeling‘’, vertelt Tjon-A-Tsien.
Het winterzwemmen is goed voor je immuunsysteem, stimuleert de vetverbranding en je wordt er blij van, weten de kenners.
De lifestyle met de natuur als leidraad, is niet meer voorbehouden aan Iceman Wim Hof uit Sittard, die de koudetraining tot in het extreme doorvoert. Hof liep de halve marathon op blote voeten boven de Poolcirkel en zat 112 minuten in een container, terwijl zijn lichaam bedekt was met ijsklontjes. Hij leerde zijn ademhaling, hartslag en bloedcirculatie te controleren.
Inmiddels hebben velen de kick ontdekt. ,,Het is gezond‘’, zeggen Ilona Sibbing en Jolanda van Dorp uit Den Haag die zich, sinds ze winterzwemmen, kiplekker voelen. ,,Ik ben begonnen nadat ik een paar jaar niet fit was. Vier of vijf keer per winter had ik een griepje‘’, vertelt Sibbing. ,,Lichamelijk en geestelijk was ik niet top.''
Het is een kickstart van de dag. Als je eruit komt, voel je je super
De ijsberen
Ze was het kwakkelen zat. Nu zwemt ze in weer en wind in de Noordzee, met zwemgroep De IJsberen en de Zeehonden. Hoe kouder hoe beter. En ziek is ze sindsdien niet meer geweest. ,,Het is een kickstart van de dag. Als je eruit komt, voel je je super. Je staat helemaal ‘aan’.”
,,Honderd mensen uit Den Haag, Rijswijk en omstreken zijn bij ons aangesloten‘’, vertelt Tjon-A-Tsien. ,,Ik zou het fantastisch vinden als langs heel de kust groepen winterzwemmers ontstaan.‘’
Het brengt mensen dichter bij de natuur en bij zichzelf, zegt de Wateringse huisarts. ,,Terug bij je kern.‘’ De beleving is harmonieus. ,,Ik zie ’s ochtends vanuit het zeewater de zon opkomen en ik zie konijntjes en vossen. De natuur is prachtig. En het doet mentaal veel.‘’
De groepen winterzwemmers schieten momenteel als paddenstoelen uit de grond. In de Zaanstreek gebeurt het in de Jagersplas. En een clubje Dordtenaren zwemt in het ijskoude water van het Wantij in hun woonplaats. Ook in Katwijk wordt in zee gezwommen. Scheveningen heeft een fanatieke groep: Vrienden van de zee.
‘Te koud’
Maar niet iedereen is even enthousiast. Collega Bart waagde zich eraan, maar gaf het in oktober op. ,,Veel te koud‘’, zegt hij. ,,Ik ben ermee gestopt.‘’
De diehards bikkelen door. Op gepaste afstand van elkaar, conform de coronaregels. Zoals afgelopen donderdag op het strand achter de Strandweg in de gierende kou. Wim Diesveld (52) vertelt in zwembroek en op blote voeten, dat hij begon met winterzwemmen na een drukke periode. Het geeft hem een oppepper. ,,Een lekkere start van de dag, met een warm hart en een leeg hoofd.‘’
,,Alsof je reset‘’, zegt de Haagse architect Erik Schotte (55) die vrijwel elke ochtend in het zeewater springt. ,,Je voelt je als herboren.‘’
Het doet ook mentaal veel, zegt huisarts Tjon-A-Tsien, die het winterzwemmen ook promoot onder haar vakbroeders omdat het wetenschappelijk vaststaat dat je weerstand opbouwt. De huisarts in Wateringen ontdekte het koudwaterzwemmen op haar 45ste tijdens een cursus voor artsen in Vlieland. ‘Als tien artsen nu in zee gaan zwemmen, organiseren we vanavond een disco’, daagde de organisatie de groep uit. Negen artsen waren er direct voor in. En Monique Tjon-A-Tsien die dol op dansen is, hobbelde erachter aan omdat ze zin had in een feestje.
Ik merkte dat ik minder moe was, en dat ik me energieker en blijer voelde
Gelukshormoon
,,Ik haatte kou‘’, zegt ze. ,,Maar ik hield van dansen.‘’ Na die eerste duik in ijskoud zeewater, was een nieuwe liefde geboren. ,,Ik merkte die avond dat ik minder moe was, en dat ik me energieker en blijer voelde. Endorfines, gelukshormonen, kwamen los.‘’
Het was het begin van een nieuw leven, want de huisarts die met 5000 patiënten in haar praktijk een volle agenda heeft, gooide het roer om. Ze bleef niet alleen zwemmen in koud water, maar werd ook koudwatercoach. ,,Ik ben anders gaan eten en gaan sporten. Het is een leefstijl. Het is routine en ik heb het ervoor over.‘’ Elke ochtend is het voor de huisarts nu al jaren vroeg opstaan, in de auto springen, naar het strand rijden én de zee in. ,,Weer thuis drinken we thee.'' En dan kan de werkdag beginnen.
De arts merkt dat het haar niet alleen energieker maakt, maar ook innerlijke rust geeft. ,,Ik slaap veel beter.‘’
In haar tuin geeft ze ondertussen aan nieuwkomers koudwatertraining. Dat gebeurt in een opblaasbad, maar ook in een vrieskist die op diepe vorst wordt gezet. Het witgoed wordt daarna gevuld met water. De stekker gaat eruit, en de liefhebbers die voor coaching komen plonsen erin. ,,Winterzwemmen geeft de mensen veel terug. Je voelt je goed. Je wordt heel blij.”
Russen en Finnen geloven in de heilzame werking van ijswater. Zo bouw je koudwatertraining op onder de douche:
Winterzwemmen geeft volgens de kenners energie, een positieve boost, het traint je hart en bloedvatstelsel en het verbetert je immuunstysteem. In Rusland is plonsen in ijswater doodnormaal. De Russen, maar ook Polen, Finnen en Noren zien gezondheidsvoordeel in de eeuwenoude traditie. Ze slaan in de bittere kou een wak en springen er in. Drie keer per week een minuut.
Leefstijlhuisarts Monique Tjon-A-Tsien uit Wateringen traint mensen in winterzwemmen en geeft koudwatertraining in haar tuin. Ze hangt de Russische methode aan, waarbij de koude plonzen worden voorafgegaan door een warming up.
Op haar website koudeseminaar.nl geeft ze instructies voor koud douchen. Want je hoeft niet per se de zee in te duiken. Een koudwater-beleving kan ook thuis. Hier zijn de regels voor beginners:
1. Start met een warme douche en sluit af met 30 seconden koud te douchen. Bouw geleidelijk op tot 1 minuut.
2. Doe dit minimaal 30 dagen achter elkaar.
3. Laat eerst de benen wennen.
4. En blijf diep en rustig ademhalen.
Koudwatertraining én winterzwemmen zijn niet geschikt voor zwangeren, mensen met een zeer hoge bloeddruk en epilepsie. Tjon-A-Tsien waarschuwt dat mensen altijd met een groep in zee moeten zwemmen. Vanwege het gevaar op onderkoeling.
AD Westland 2020
Genieten van een ijskoud bad. Het klinkt raar, maar de Westlandse huisarts en ‘koude coach’ Monique Tjon-A-Tsien (50) zweert erbij. Ze weet uit eigen ervaring hoe gezond kou is voor het lichaam. Daarom raadt ze zelfs haar patiënten een koude douche aan.
In de achtertuin van Monique Tjon-A-Tsien (50) staat een klein opblaaszwembad. Het ronde ding is tot de rand gevuld met water en ijsblokjes. Allesbehalve aantrekkelijk. Toch zweert de ‘koude coach’ bij een onderdompeling. Wanneer zij hierover begint te vertellen, passeren woorden als ‘traktatie’, ‘cadeautje’ en ‘toetje’ de revue.
En zij is niet de enige die het koude water hoog heeft zitten. Tijdens haar zogeheten koudetrainingen, volgens methode van de beroemde ‘iceman’ Wim Hof, wagen anderen zich eveneens aan een plonsje. Ook zij geven zichzelf vrijwillig over aan het zwembadje.
Je weet: ik ga niet dood. Mijn lichaam is wel aan het schrikken, maar straks komt de beloning
Toetje
,,Door de plotselinge temperatuurwisseling, stokt bij sommigen de ademhaling. Daar heb ik ze op voorbereid. ‘Maak het maar rustig’, zeg ik dan. ‘Het gaat voorbij’. Als je eenmaal de ademhaling onder controle hebt, kan je je helemaal overgeven aan die kou en ontspannen. Je weet: ik ga niet dood. Mijn lichaam is wel aan het schrikken, maar straks komt de beloning. Het toetje.”
Dat ‘toetje’ vergelijkt de arts met een runners high ,,Door de temperatuurshock komt in één klap adrenaline vrij. Gevolgd door de endorfine, een stofje waar je je lekker door gaat voelen. Je wordt er gelukkig van. Écht, onderzoeken hebben het ook aangetoond.”
Extreem
En dat niet alleen. Kou is ook nog eens heel goed voor je lijf, vervolgt ze. ,,Je gaat als het ware aan en uit. Het is een soort gymnastiek voor je hart-en bloedvaten. Ook is het goed voor je metabole gezondheid. Je stofwisseling verbetert: suikers en vetten worden door het lichaam veel beter verwerkt. Eigenlijk sport je, maar dan binnen één minuut.”
Kou verdient een plekje in het rijtje gezond eten, alcohol matigen, beweging en niet roken
Tjon-A-Tsien geeft toe, een ijsbad is voor sommigen misschien wat extreem. ,,Er zijn verschillende gradaties van kou. Wie baat wil hebben bij de voordelen kan ook jaarrond iedere dag een duik in zee nemen, heel simpel de thermostaat wat lager zeggen of koud afdouchen.”
Burn-out
Dat laatste adviseert zij massaal in haar huisartstenpraktijk ‘De Waterring’ in Wateringen. ,,Net als iedere huisarts moedig ik mijn patiënten aan om zo gezond mogelijk te leven. Natuurlijk kom je dan uit bij beweging, stressreductie, gezond eten, alcohol matigen en niet roken. Maar ook kou verdient een plekje in dat rijtje.”
,,Het kan bij zoveel helpen. Bij het herstellen van een burn-out, bij angstklachten, bij overgewicht, het hebben van minder opvliegers bij de overgang”, begint Tjon-A-Tsien een opsomming. Veel van haar patiënten wagen zich op aanraden van haar aan die koude douche. ,,’Dokter het is heerlijk’, klinkt het vervolgens. ‘Ik wil niets anders meer’. Ik raad ze aan om het vol te houden. Een keer is geen keer.”
Zelf begon Tjon-A-Tsien in 2015 haar kou-avontuur. En wel door een bekende, die haar meenam naar de zee waar zij iedere dag een duik in neemt. ,,Zij was altijd zo blij en energiek. Dat ging ik ook maar eens proberen. Na drie maanden elke dag in de zee te hebben gelegen, was ik om. De kou had mij zoveel gebracht.”
Blijdschap
Zelf omschrijft Tjon-A-Tsien het als een soort intrinsieke motivatie om meer uit het leven te halen. Ze mag dan wel huisarts zijn, ook bij haar schoot het er af en toe bij in om goed voor haar lichaam te zorgen. ,,Ik had al negen jaar niet gesport. De motivatie ontbrak. Kou heeft mij die gebracht. Net als de motivatie om gezonder te gaan eten en heel veel blijdschap. Dat gun ik iedereen.”